ගජමන් නෝනා

මේ මල් උයන තවමත් මට මතකයි. මේ මල් උයන මැදින් ගලා යන ආරේ ඉවුරු වෙත මා මුලින්ම පැමිණියේ කවි පන්තියක් ලිවීමටයි. නමුදු මට ලිවිය හැකි වූයේ එකම එක කවියකි. අගක් මුලක් නැති එකම එක කවියකි.

- - - - - - - - - - -  - - - - - - - -

"ඔයා මට කවියක් වෙනවද?" ගජමන් නෝනා ඇසුවාය.
"කවියක් වෙන්නේ ඇයි? කවිය ඉවර වෙනවනේ" ඇළපාත මුදලි පිළිවදන් දිනි.
"හැමදාමත් මතක හිටින කවියක්, තොල් මතුර මතුර ඉන්න, කවියක්. පාළුවෙන් ඉන්න කොට පාළු කැපෙන්න කවියක්, වැස්ස වැටෙනකොට වැහි බින්දු වල තාලෙට ගයන්න පුළුවන් කවියක්"
"එහෙම කවියක් මා ඉස්සරහ තියෙනවා"
"ඇත්තද?"

ඇළපාතගේ අත ගෙන ගජමන් නෝනා හිඳගෙන සිටියේ වෙනදා හිඳ ගන්නා බංකුවේමය. වසරක පමණ සිට ඔවුන් හිඳ ගන්නේ මෙතැනමය. ගජමන් නෝනාගේ පැලෙනුත්, ඇළපාතගේ සඳැල්ලෙනුත් මිදී, ඔවුන් පලා එන්නේ මේ උයනටය, උයන් පල්ලා ඔවුන් දනී. ඔවුන්ට මේ අසුනේ ඉඩ හසර සදා දෙන්නේ උයන් පල්ලා විසිනි. 
විටෙක හිමිදිරියේ තුෂාර යටිනුත්, විටෙක දිවා කල සැඩ හිරු කිරණ මැදිනුත්, විටෙක සැඳෑ කළුවර කුර ගාමින් පැමිණෙන විටත් ඔවුන් හමුවන්නෝය. ඔවුන්ගේ මනෝරථය පූරණය වන්නේ මේ උයන තුලදීමයි. මේ ඔවුන්ගේ වෘන්දා වනයයි.

"මට යන්න වෙනවා" ගජමන් නෝනා හදිසියේම කීවාය. නිමේෂයක් ඇය නැගිට සිටියාය.
"ඇයි යන්නේ?"
"යන්න වෙනවා"
"ආයේ කවදාද එන්නේ?"
"දන්නේ නෑ" ගජමන් නෝනා බිම බලාගෙන සිටියාය. "මම යනවා" ගජමන් නෝනා තමන්ගෙන් ඈත්ව යනු ඇළපාත බලා සිටියේය. ඇළපාතගේ උරහිස මත තබා සිටි ගජමන් නෝනාගේ හිසෙහි උණුසුම ඔහුට තවමත් දැනේ. එහි වියැළී ගිය කඳුළක් දෙස ඇළපාත වික්ෂිප්තව බලා සිටියේය. හදිසියේම තනිකමින් වෙළනු ලැබූ ඇළපාත උයනෙහි ඇවිදීමට පටන් ගත්තේය. 

උයන මැදින් ගලා යන නිසල ආර ඉවුරේ ඇළපාත ගමන් කරමින් සිටියේය. රතු රෝස පාත්තියක වෙහෙසෙමින් වැඩ කරන උයන් පල්ලෙක් ඔහුගේ ඇස ගැටිණ. ඔහු මල් පැල එකින් එක ඉන්දවයි. පාත්ති වල පස පෙරළයි. ඉන්ද්‍රජාලයකින් මෙන් බලා සිටියදීම මල් ගස් වැඩී රෝස කුසුමින් ගහණව යනු ඇළපාත බලා සිටියේය. ආර ඉවුරේ තව දුරටත් ඇවිද ගිය ඔහු දුටුවේ තවත් උයන් පල්ලකු පොකුණක් සාදන අන්දමයි. බිම කැන ගල් අල්ලා හැඩ කල පොකුණට වතුර පිරී ගොස්, එහි නිල් මහනෙල් මතුවීමට ගියේ ඉසුබුවක් පමණි. මහනිල් මල් පිපී රඟද්දී ඔහු තවත් ඇවිද ගියේය. උයන කෙළවරේ ඇත්තේ සතුටු උයනයි. සතුටු උයනේ නෙක පැහැ විදුලි බුබුලින් සරසා ඇත්තකි. තවත් උයන් පල්ලෙක් විදුලි බුබුලු සවි කරමින් සිටියි. සවිකරන හැම බුබුලක්ම නව පැහැයකින් දැල්වෙයි. සතුටු උයන පසු කල පසු ඇත්තේ වන රොදකි. එහි ගසක් මුල සැතැපී කුරුළු කූජනයට සවන් දීම ඇළපාතගේ පුරුද්දකි. වෙනදා නුදුටු ලොකු තාප්පයක් දැකීමෙන් ඇළපාත දුර්මුඛව නැවත හැරිණි.

සතුටු උයන වෙතින් යමක් ගසා පොඩි කරන ශබ්දයක් ඇසෙයි. පෙර කී උයන් පල්ලා පොල්ලක් ගෙන විදුලි බුබුළු එකින් එක බිඳ දමයි. බිඳින බිඳින බුබුලක් පාසා අඳුර ඇදී එයි. ඇළපාත ඉදිරියට පැන උයන් පල්ලා අල්ලා ගත්තේය. උයන් පල්ලා තම ජටාව ගලවා, කහට රැඳුණු දත් දක්වා ඇළපාත හා සිනාසුණේය. ඒ තමාම බව දුටු ඇළපාත ගල් ගැසී ගියේය. බියවී පස්සෙන් පස්සට ගිය ඇලපාත උයනේ දොරටුව වෙතට දිවයාමට පටන් ගත්තේය. ඇලපාත දැන් දුවන්නේ පොකුණ පසු කරගෙනයි. උයන්පල්ලා පොකුණේ බිම අලවංගුවක් ගෙන බිඳ දමනු ඔහු දැක්කේය. මහනෙල් මල් නටුවලින් උදුරා ගොඩට ඇද දමා ඇත. මහනෙල් මල් කඳුළු සලමින් වැලපෙයි. පොකුණේ දිය කිසිවක් නැත. ඒ වෙනුවට සුදු පැහැ ස්ඵටික තට්ටුවකින් බිම වැසී ඇත. උයන්පල්ලාගේ උරහිසින් අල්ලා හැරවූ ඇලපාත නැවතත් දුටුවේ ඒ තමාම බවයි. උයන්පල්ලා ඔහු හා සිනහ වී, අලවංගුව ඇළපාත වෙත පෑවේය. "එන්න අපට වැඩ තියෙනවා". අවුල්වී ගිය ඇළපාත නැවත පටු මාවත දිගේ ගමන් ගත්තේ, මල් පාත්තියට වූයේ කුමක්ද යන්න බැලීමටයි. ඔහු සිතූ පරිදිම උයන් පල්ලා රෝස පාත්තිය වනසමින් සිටියේය. වීසි කැත්තක් ගෙන රෝස පඳුරු අනුකම්පාවෙන් තොරව ගසා දයි. රෝස පඳුරු ඉහළින්ම ගොස් වැටේ. රෝස පඳුරු ගැලවී ගිය තන්හි උණු ලේ උල්පත් මතු වී පෙනේ. දැඩි කෝපයට පත් ඇළපාත වීසි කැත්ත උදුරාගෙන එයින් උයන් පල්ලා ගසා දැමීය. දෙකට කැපී ගිය උයන් පල්ලා තවත් රෝස මලක් වී රෝස මල් ගොන්නටම මුහු වී නොපෙනී ගියේය. ඇළපාත දිවගෙන ආවේ ගජමන් නෝනා හමුවන බංකුව වෙතයි. තුරු සිදුරෙන් රිංගා ඇතුළු උයනට වන් ඇළපාතට ගජමන් නෝනාගේ කහ පැහැති සාරියේ කොණ දිස් විණි.

වහ වහා ඇය වෙත ගිය ඇළපාත අසුන් ඉදිරියට ගියේය. ගජමන් නෝනා නිසලව සිටියි. ඇය මිය ගොස්ය! වරෙක් ඇත් දත් පැහැ ගත් සිරුර දැන් දුර්වර්නව ගොස්ය. පුවඟු මල් සුවඳ මුසු කල සිරුරින් ගත් සිරුරින් දැන් දුර්ගන්ධය පිටවේ. මැසි කැළ ඈ සිරිර වටා හක්කලන් කරයි. එහෙන් මෙහෙන් ඉහඳ පණුවෝද සිටිති. සිය බඩ බොකු එළියට ඇද දැමීමට තරම් පිළිකුළකින් ඇළපාතගේ සිත පිරී ගියේය. හදිස්සියේම ගජමන් නෝනා තිගැස්සී දෙනෙත් හැර බැලීය. භයෙන් ත්‍රස්ත වූ ඇළපාත පසු නොබලාම වැටි වැටී දුවන්නට විය. ගජමන් නෝනාගේ මුවෙහි කපටි සිනා රැල්ලක් ඇඳී තිබිණි . . . .

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
මේ මල් උයනට මා පිවිසියේ ඇළපාත සහ ගජමන් නෝනා ඇසුරින් කවි පබැඳීමටයි. නමුත් මගෙ කවියේ මුලක් හෝ අගක් නොමැත. ඇළපාතත්, ගජමන් නෝනාත්, වෙන කොහේ හෝ හමු වනවා විය යුතුය.

. . . . . . . . .
. . . . . . . . .
. . . . . . . . .
. . . . . . . . .
සීත නිල් වන පෙතේ
තුරු ලතා මඩුල්ලේ
පිපී ගිය එකම එක
මදාරා මල මගේ . . .
මේ කුලෙන් වැසී ගිය
ගිරි ශිඛර වළල්ලේ
හුදෙකලා කොණක පිපි
වන මලකි නුඹ මගේ . . .
තුරු වදුළු ලිය මඬුළු
සරන තනි බමරින්දු
එක කටට ගිල දමන
බඳුරාවයි මගේ . . .
. . . . . . . .
. . . . . . . .
. . . . . . . .
. . . . . . . .

 

නන්නස්පොල

මේ කථාව මවිසින් දකින ලද සිහිනයක් ඇසුරින් ලියැවුණකි. මෙහි චරිත සහ සිද්ධි තනිකරම සයනාරූඪ සිහින දැහැනකදී දකින ලද ඒවා පමණකි. ජීවත්ව සිටිනා යමෙකු සමය මොනයම් හෝ සමාන කමක් ඇතොත්, ඒ අහඹුවක් ලෙසම සලකනු මැනැව. 

"ඔයාලට තේරෙන්නේ නැද්ද? උඩින් ඇවිල්ල බෝම්බ දාලා ඒ ළමයි හමුදාවෙන් මැරුවා කියල? සෙන්චෝලේ කියනෙන ඉස්කෝලයක්. අවි පුහුණු කඳවුරක්ය කියන එක මිලිටරි ප්‍රොපගැන්ඩා එකක් කියල තේරෙන්නේ නැත්ද?"

"ඉතින් ඔයා මොකද්ද කරන්න යන්නේ?"

"මගේ චිත්‍රපටියේ සම්පූර්ණ ආදායම මම ඒ ළමයින්ට දෙනවා. දැන් බලන්න, සිංහල හමුදා ප්‍රචණ්ඩත්වය නිසා ඒ ළමයින්ට දෙමාපියන් අහිමි වෙලා. ඒ අසරණ, අනාථ ළමයි බලා ගන්න එක අපේ මානවීය යුතුකමක් කියල හිතෙන්නේ නැත්ද?"

"මරුනෙ. සුපුල්, අර ජාතික බැංකුවට කොටි ගහපු වෙලාවේ අම්මයි තාත්තයි මැරුණ ළමයි විසි ගාණකුත් ඉන්නව නේද? ඒ අයට ආධාරයක් කරන්නේ නැත්ද?"

"දකුණු සැකැස්මේ ඒ අයට උදවු කරන්න අය ඉන්නවා. උතුරු සැකැස්මේ ඒ වගේ අවස්ථාවක් නෑ. ඒ නිසා තමයි එහෙම"

"ඉතිං සුපුල් දැන් ඔය දකුණුද මොකද්ද සැකැස්මේ, අර අනාථ පවුල් විසි ගාණක ළමයින්ට තියෙන සහනය මොකද්ද?"

"මේ මගෙන් මුකුත් අහගන්නේ නැතුව යනවද? එනව මෙතන සැකැස්ම ගැන අහන්න"

සුපුල් නන්නස්පොල තමන් සමග වැඩ කරන ලිපිකරුට කඩාගෙන පැන්නේය. විවිධ ආදායම් මාර්ග වලින් ධනවතෙකු වූ සුපුල්ට බැංකුවේ රස්සාව කාලය කා දැමීමට පමණක් ඇති එකක් විය. සුපුල් ගේ දෙවන සිනමා නිර්මාණය එළි දැක තිබූ අතර, ඉන් ජනිත වන මුදල සෙන්චෝලේ අනාථ නිවාසයට බැර කිරීම ඔහුගේ අරමුණ වී තිබිණ.

"සුපුල් මහත්තයා, හෙට බණයි, දානෙයි. මහත්තයා එනවද?" කාර්යාලයට පැමිණ නවක පියුම් කොලුවා කපිල සුපුල්ගෙන් ඇසීය.

"මේ කපිල, ආගම කියන්නේ අබිං කියල මාක්ස් කියල තියෙනවනේ. මම ඔය කොහොමත් සිංහල බෞද්ධ හෙජමොණිය, පරපීඩක විදියට සමාජය මතට තල්ලු කරන වැඩ වලට කැමති නෑ. අනික ඔය කහකඩ තට්ටයෝ කියන නින්ද යන මන්තර කාටද අහන් ඉන්න පුළුවන්. ජිජැකියානු අවකාශය ඇතුලේ ඔය පරපීඩක උන්මාදය, සමාජ විපර්යාස වලින් විනිර්මුක්ත වෙලා, අපේ උප විඥ්ඥාණය තුලට ඇතුලු වෙනවා. එතකොට . . . "

"හා මහත්තයා, මම යන්නම්, බොස් කතා කරනවා". තක්බීර් වූ කපිල ලිස්සා යයි.

"හරකා, පස්චාත් නූතනවාදි සුළු ධනේශ්වරයේ කටු ලෙව කන එක විතරයි මූ දන්නේ"

බණට නොසිටියත්, දානයට වැඩම කල සුපුල් යහමින් සප්පයම් වෙමින් සිටියේය. කහබත්, බටු මෝජු, පරිප්පු, අල බැදුම්, ගොටුකොළ මැල්ලුම් සහ පපඩම් ඉතාම රසවත් විය. "මේකට හරක් මස් කරියක් තිබුණ නම් ගින්දර, නැද්ද සමදරා?" සමදරා මුවින් නොබැන සිටියාය.

"කහකඩ තට්ටයෝ පොඩි ළමේකුත් මහණ කරන්, දැක්කද?" සුපුල් නැවත ඇසීය. "මහ එකා පුක පලනව ඇති. ඔය ළමයි මහණ කරන තට්ටයන්ගේ තාර ගාන්ඩ ඕනෑ".

"හම්මේ සුපුල්, කෝමද සහෝ?" දානයට වැඩම කරමින් සිටි තිස්ස දෙහෙරගොඩ සුපුල් දැකීමෙන් අමන්දානන්දයට පත් විනි. තිස්ස අදාල බැංකුවේ නීතිඥවරයා වන අතර, සුපුල් ගේ ගජ මිතුරා මෙන්ම, පුද්ගලික නීතිඥයාද වේ.

"දෙහෙරෙ, බලපං බං කහකඩයෝ බණ දෙසන්න පොඩි එකෙකුත් අරන් ආවනේ. උඹල හරි නම් මේවට නීති ගේන්ඩ ඕන."

"කොහේ නීති ගේන්නද බං, පොඩ්ඩ එහෙ මෙහෙ වෙච්ච ගමන් නානලා අපිව කනවා. ඕවා මේ ආත්මේ වෙන වැඩ නෙවෙයි"

සුපුල්ගේ සිත අතීතයට දිව යයි. වසර හතරකට පෙර මෙබඳුම ප්‍රිය සම්භාෂණයකදී ඔහුට තිස්ස මුණ ගැසුණි. මාස කීපයක් ඇතුළතම මිත්‍රයන් මෙන්ම, සේවාලාභියකු වීමේ වරමද සුපුල්ට හිමි විය. ඒ ජනිතා හපුආරච්චි සිද්ධිය නිසාවෙනි.

"ෂික් බං, කවුද දන්නේ අර ජනිතා ගෑනිගේ ළමයා ඔච්චර අමාරුකාරියක් කියල. ඌ තාම ඇටෙන් පොත්තෙන් ඇවිල්ලත් නෑ, මට සිතාසි එවලා" සුපුල් තිස්ස වෙත පමිණියේ අවනඩුවක් සමගයි.

තිස්ස දෙහෙරගොඩ මේ සිද්ධිය හොඳින්ම මතකය. සුපුල් සතු දැවැන්ත මුද්‍රණාලය සහ ප්‍රකාශන සමාගම වෙත ජනිතා හපුආරච්චි පැමිනෙන්නේ ඇගේ නව කථා පොත් දෙකක් සමගය. ඇගෙන් පිටපත් දෙදහසකට අත්පිට මුදල් ලබා ගත් සුපුල් පිටපත් තුන්දහසක් මුද්‍රණය කර, ජනිතා අතට ලබා දීමටත් පෙර, අමතර පොත් දහස විකුණා ගත්තේය. අවසානයේ පොත් විකුණා ගත නොහුණු ජනිතා, ණය බරින් මිරීකී, රෝගී වී මිය ගියේ වසර හයකට පමණ පෙරය. ඇගේ පුත්‍රයා කටු අත්තක් මෙන් සුපුල් සමග පැටලි, පැටලී එයි.

"මචං සුපුල්, නඩු ගියොත් නම් මේක ලොවෙත් නෑ, ලොවි ගහෙත් නෑ. මේක ෂේප් කරගන්න වෙනවා. කොහොමත් උඹේ ෆිල්ම් වලින් ජජ්ලට ගැහුවට පස්සේ උනුත් ඉන්නේ උඹට අරින්න බලාන. පොඩ්ඩක් හිටපන්, අපි මේක දියවන්නාවෙන් ශේප් කරමු."

දියවන්නාව සුපුල් දැන සිටි අතර, එහි වාසය කර මහා තෙද බලති උත්තමයාණන් කෙනෙක් අතින් විවෘත වූ ජනිතා හපුආරච්චි පිළිරුව විවෘත කිරීමෙන් පසුව, ඇගේ පුත්‍රයා විසින් නඩුව ඉල්ලා අස් කර ගන්නා ලදී. දියවන්නාවේ තෙද බලැති උතුමන් ගෙ උදහසට ලක්වීම යහපත් නොවෙතැයි ඒ තරුණයා සිතන්නට ඇත.

"සුපුල් මහත්තයා . . . අර ළමා දිනය මාස දෙකකින් තියෙනවනේ. ඒකට අපි නාට්‍යයක් පෙන්නන්න යනවා ළමයින්ට. අපට බැක්ග්‍රවුන්ඩ් හදන්න තරම් නම් සල්ලි නෑ. මහත්තයා ගාව පරණ සෙටින් එකක් එහෙම තියෙනවද? අපිට පාට ටිකක් ගාලා අළුත් කරල ගන්න" විජේසිරි රියදුරු තැන, රියදුරුට අමතරව වෙදිකා නළුවෙකුද වෙයි. නාට්‍ය කීපයකම සුළු චරිත ඔහු රඟපා ඇතත්, ඔහු දක්ෂ පසුතල නිර්මාණයටය.

"ගෙදර එනවකෝ විජේසිරි වෙලාවක. ඒ කාලේ කරපු නාට්‍ය වල සෙටින් තාම ඇති. බලල තෝරන් යනව." සුපුල්ගෙන් ධනාත්මක පිළිතුරක් ලබන අතළොස්සෙන් ඔහුත් කෙනෙකි.

පසුදාම විජෙසිරි සුපුල් ගේ නිවස වෙත ගියේය. දැවන්ත තාප්පයකින් වට කල සුවිසල් නිවසේ සීනුව කීපවරක් එබීමෙන් පසුව, අවුරුදු දොළහක පමණ දැරියක් ගේට්ටුවේ කුඩා කවුළුවක් විවෘත කළාය.

"මාත්තියා ගෙදර නේ. පෂ්ෂේ එන්ඩ . . ."